Tahribatsız Muayene
Görsel inceleme (VT)
Muayene parçasının yüzeyindeki süreksizlikler, şekil bozuklukları, korozyon gibi kalitesine etki eden parametrelerin doğrudan (göz, ayna, büyüteç, boroskop, fibroskop) ve/veya optik cihazlar (kamera,videoskop) kullanılarak incelenmesidir.Tahribatsız muayene standartlarının çoğunda öncelikle görsel muayene (vt) yapılması ve bulguların kaydedilmesi istenir. Daha sonra başka bir tahribatsız muayene metoduna geçilerek ayrıntılı inceleme yapılır.
Kullanılan Standartlar
- EN 13018: Tahribatsız Muayene – Gözle Muayene – Genel Kurallar
- EN 13927: Tahribatsız Muayene – Gözle Muayene – Donanım
- EN ISO 5817: Çelik, titanyum, nikel ve alaşımlarının ergitme kaynaklı birleştirmelerinin kusurları için kalite seviyeleri
- EN ISO 17637: Ergitme kaynağı birleştirmelerin gözle muayenesi
- EN ISO 10042: Alüminyum ve alaşımlarının ark kaynağı birleştirmelerinin kalite seviyeleri
- EN 1370: Dökümler için yüzey pürüzlülüğünün komporatörle muayenesi
Sıvı Penetrant Muayenesi (PT)
Sıvı penetrant muayenesi metalik veya metalik olmayan bütün malzemelerde yüzeye açık olan çatlak, gözenek vb. hataları tespit etmek için kullanılan tahribatsız muayene yöntemidir.Boya penetrant ve florışıl penetrant olmak üzere muayene uygulanabilir.Boya penetrant ışık altında kırmızı vb. görülebilen renklere sahip pigmentler içerirler.Florışıl penetrantlar Ultraviyole (UV) ışık altında yeşil, turuncu ışık saçan boya pigmentlerine sahiptirler.
Kullanılan Standartlar
- EN ISO 3452-1: Penetrant muayenesi genel kuralları
- EN 1371-2 : Dökümlerin sıvı penetrant muayenesi
- EN ISO 23277 : Kaynaklı parçaların penetrant muayenesi kabul seviyeleri
- EN 10228-2 : Dövme çeliklerin penetrant muayenesi
- EN 10246-11 : Çelik boruların sıvı penetrant muayenesi
- ASTM E165 : Genel endüstri için sıvı penetrant muayenesi uygulamaları
- ASTM E1417 : Sıvı penetrant muayenesi için standart uygulama
Manyetik Partikül Muayenesi (MT)
Manyetik parçacık muayenesi ferromanyetik özelliklere sahip malzemelerin yüzeye açık olan ve yüzeyin hemen altında bulunan süreksizlikleri tespit etmeye yarayan tahribatsız muayene yöntemidir.Bağıl manyetik geçirgenliği 100’ün üzerinde olan malzemeler ferromanyetik özellik göstermektedirler. Ferromanyetik malzemelere örnek olarak östenitik paslanmaz çelik dışındaki tüm çelikler ve alaşımları, dökme demir, nikel ve kobalt verilebilir.Alüminyum, titanyum, pirinç, bakır, östenitik paslanmaz çelik ferromanyetik olmadığından manyetik partikül muayenesi ile test yapılamaz.
Mıknatıslama Teknikleri
- Sarım ile mıknatıslama
- Boyunduruk ile mıknatıslama
- Silindirik malzeme içinde manyetik alan oluşturma
- İletken çubukta manyetik alan oluşturma
- Prodlarla akım geçirme
Kullanılan Standartlar
- EN ISO 9934-1 : Manyetik parçacık muayenesi genel kuralları
- EN ISO 17638 : Kaynaklı parçaların manyetik parçacıkla muayenesi
- EN ISO 23278 : Kaynaklı parçaların manyetik test kabul seviyeleri
- EN 1369: Dökümlerin manyetik parçacıkla muayenesi
- EN ISO 10228-1 : Dövme çeliklerin manyetik parçacıkla muayenesi
- EN ISO 10893-5 : Çelik boruların manyetik parçacık muayenesi
Ultrasonik Muayene (UT)
Ultrasonik muayene yüksek frekanslı ses dalgalarının test edilecek malzemenin içinden geçirilerek süreksizliklerin tespit edilmesini sağlayan tahribatsız muayene yöntemidir.Metaller, plastikler, kompozitler, seramikler gibi malzemelerden ve kaynak dikişlerinden ses dalgaları geçirilerek gaz boşlukları, çatlaklar, kalıntılar ve içlerindeki başka süreksizlikler tespit edilebilir. Ayrıca parça kalınlığı, laminasyon hataları ve bazı malzeme özellikleri analiz edilebilir.Muayene malzemesinde, ses hızı ve ses geçirgenlik özelliklerinin değişmesi doğru değerlendirme yapmayı zorlaştırır. Soğurmadan dolayı veya tane yapısı büyük olan malzemelerde muayene yapabilmek için malzeme yapısına özel olarak üretilen problar kullanılmalıdır. Ayrıca malzeme yüzeyi muayene sonuçlarını etkileyeceği için referans blokların da kullanılması gerekmektedir.
Kullanılan Standartlar
- EN ISO 16810 : Ultrasonik muayene genel kuralları
- EN ISO 17640 : Kaynaklı birleştirmeler için ultrasonik muayeneleri
- EN ISO 11666 : Kaynaklı birleştirmelerin ultrasonik muayene kabul seviyeleri
- EN ISO 12680 : Dökümlerin ultrasonik muayeneleri
- EN 10228-3 : Ferritik veya martenzitik dövme çeliklerin ultrasonik muayeneleri
- EN 10228-4 : Östenitik ve östenitik-ferritik paslanmaz çelik dövmelerin ultrasonik muayeneleri
- EN 10160 : Kalınlığı 6 mm veya daha üstü yassı çeliklerin ultrasonik muayeneleri
Radyografik Muayene (RT)
Radyografik muayene X veya Gamma ışınlarının metalik veya metalik olmayan malzemeler, seramik, plastik, döküm, dövme parçalar gibi hemen hemen bütün malzeme türlerinde hacimsel hatalar, korozyon, süreksizlik (çatlak, cüruf, gaz boşluğu vs.) tespitinde kullanılan tahribatsız muayene yöntemidir.Muayene parçası üzerine gönderilen X ve Gamma ışınları yeterli nüfuz etme süreleri boyunca parçanın içerisinden geçirilir. Parça içindeki süreksizlikler radyasyon şiddetini etkileyerek, parçanın arka tarafına koyulan radyografi filmleri üzerinde görüntü oluşturur. Banyo işlemine tabi tutulan filmler ışınımın içinden geçen parça içindeki süreksizlik belirtilerini ve kalınlığını gösterir.
Kullanılan Standartlar
- EN ISO 5579 : Metalik malzemelerin radyografik muayenesi genel kuralları
- EN ISO 17636-1 : Kaynak Dikişleri Filmli X ve Gamma ışını teknikleri
- EN 12681 : Dökümlerin radyografik muayeneleri
- EN ISO 10675-1 : Çelik, nikel, titanyum ve alaşımlarının kaynakları radyografik muayenesi
- EN ISO 10893-6 : Çelik borularda kaynak dikişinin radyografik muayenesi
